همشهری آنلاین: در نود و نهمین سالگرد روابط دیپلماتیک مصر و ترکیه، این آنکارا است که میزبان «عبدالفتاح سیسی»، رئیس جمهور مصر شده است. سفر سیسی به ترکیه در ۴ سپتامبر نشان دهنده پایان سردترین دوران روابط دو کشور است. روابط سردی که از تحولات سال ۲۰۱۳ و به قدرت نشستن سیسی در قاهره بجای «محمد مرسی»، رئیس جمهور منتخب مورد حمایت ترکیه آغاز شد. این روابط اکنون در حال تبدیل شدن به گرم ترین روابط است. میزبانی مفصل و پر تشریفات اردوغان از سیسی در آنکارا در حالی صورت می گیرد که در سال ۲۰۱۹ اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه حملاتی تند را روانه سیسی کرده بود و در سخنرانی‌های انتخاباتی‌اش او را «قاتل» و «کودتاچی» نامید و ادعا کرده بود که «هرگز با رهبرانی مثل سیسی دست نخواهد داد.» اما تجارب گذشته ثابت کرده که اردوغان یک سیاستمدار عملگراست و هرجا لازم باشد به راحتی آب خوردن حرف‌های خود را زیر پا خواهد گذاشت، مانند استقبال گرم از سیسی ۴ سال بعد از این که اردوغان ادعا کرده بود که هرگز به او دست نخواهد داد.
امید به تجارت ۱۵ میلیارد دلاری
منابع ترکیه‌ای گفته‌اند که رئیس جمهور مصر همراه با یک هیئت بزرگ دولتی شامل چندین وزیر، مقامات ارشد و تجار از آنکارا بازدید خواهد کرد. به گفته زانکلو، کارشناس ترکیه‌ای، دو طرف راه‌های تقویت روابط و همکاری‌های اقتصادی در زمینه‌هایی مانند گردشگری، حمل‌ونقل، صنایع دفاعی و همچنین گسترش توافقنامه تجارت آزاد مشترک دو کشور را بررسی خواهند کرد. علاوه بر این قرار است روسای جمهور دو کشور در جلسه «شورای عالی همکاری‌های راهبردی ترکیه و مصر» شرکت کنند.
البته پیشتر در ماه فوریه یعنی حدود هفت ماه پیش، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به مصر سفر کرده بود و در دیدار با همتای مصری خود چندین قرارداد در زمینه گردشگری، فرهنگ و آموزش امضا کرده بود. به گفته مقامات ترکیه امضای این توافقات بدان امید بود که حجم تجارت دوجانبه قاهره- آنکارا حداقل به ۱۵ میلیارد دلار در سال افزایش یابد و اکنون سفر سیسی به ترکیه می تواند انتظار برای افزایش سطح همکاری‌های تجاری و اقتصادی دو کشور را افزایش دهد.
فقط اقتصاد نیست!
البته فقط مسائل اقتصادی نیست که در بازتعریف روابط گرم ترکیه و مصر دارای اهمیت است. تحولات منطقه‌ای مانند همکاری‌های انرژی در شرق مدیترانه، درگیری‌های لیبی و غزه و نگرانی‌های امنیتی هر دو کشور را بر آن داشته تا روابط خود را به سمت نزدیکی بیشتر ارزیابی کنند.
در واقع بحران‌های منطقه‌ای ترکیه و مصر را به دنبال کردن سیاست‌های نزدیک‌تر سوق داده است و هر دو کشور را وادار کرده که «همکاری به جای رقابت» را برگزینند. همکاری که «نقطه عطفی» برای قاهره و آنکارا در ائتلاف مشترک سیاست خارجی به شمار می‌رود.
نگرانی مشترک در غزه
هم مصر و هم ترکیه نگرانی مشترکی درباره تحولات غزه از خود نشان داده‌اند. هر دو کشور همچنین از لحاظ تاریخی نقش میانجی بین اسرائیل و گروه های فلسطینی را ایفا کرده و بارها این نقش را نشان داده‌اند.
مصر به دلیل نزدیکی جغرافیایی و نفوذش بر گروه مقاومت حماس، اغلب نقش میانجی را در معاملات آتش بس ایفا کرده و همزمان ترکیه با مواضع قوی خود در حمایت از حقوق فلسطینیان و تعامل دیپلماتیک فعال، می تواند مکمل تلاش های مصر برای میانجی گری درباره جنگ غزه باشد. در واقع اتحاد احتمالی ترکیه و مصر در غزه می تواند تاثیر بازدارنده ای در برابر تل آویو داشته باشد.
مشارکت منطقه ای
مصر و ترکیه همچنین هر دو نگران بی‌ثباتی در لیبی هستند. ذخایر گازی مدیترانه شرقی کشورهای ساحلی این منطقه را ملزم به یافتن زمینه مشترک برای تعیین مرزهای دریایی خود کرده تا هر کدام از کشورها برای استخراج مواد معدنی زیر دریا دست به کار شوند، اما بی ثباتی در لیبی مانع تعیین مرزهای دریایی دقیق کشورهای این منطقه شده است و در این وضعیت مصر و ترکیه برای تعامل در این موضوع ترغیب شده‌اند.
قاهره در ابتدا با یونان، دولت یونانی قبرس و سایر کشورهای منطقه مشارکت داشت، اما اکنون به نظر می‌رسد که منافع هر دو کشور مستلزم همکاری در مدیترانه شرقی برای بهره برداری از گاز و توسعه تجارت در مدیترانه شرقی است. همکاری در این زمینه می‌تواند شامل پروژه‌های اکتشاف و توسعه مشترک یا هماهنگی در مسیرهای ترانزیت انرژی باشد. همکاری‌هایی که امنیت انرژی و دستاوردهای اقتصادی را برای هر دو کشور افزایش خواهد داد.
اختلافات سیاسی در شاخ آفریقا و جنگ های داخلی جاری در سودان، لیبی و یمن یک نگرانی مشترک هم برای مصر و هم برای ترکیه است. از طرف دیگر در حالی که ترکیه بین سومالی و اتیوپی میانجیگری می کند، ممکن است این نقش میانجی گری ترکیه به رسیدگی به شکایات بین اتیوپی و مصر در مورد پروژه سد بزرگ رنسانس هم کمک است.
علاوه بر این تعمیق اختلافات در شمال آفریقا و شاخ آفریقا، مصر را بسیار بیشتر نگران می‌کند و این وضعیت قاهره را به همکاری بیشتر با آنکارا سوق داده است.
نظر شما